Caprice des dieux!

‘C’est un caprice des dieux!’. Een groter compliment kon mijn vriend Titus niet maken. Het betekent zoiets als een mirakel van de Goden. We hadden net de Cuvée les Equinces 2015 van Pierre Berlancourt geopend, een witte bourgogne. Titus had gelijk, zo’n goddelijke wijn hadden we nog nooit geproeft, verrukkelijk!!

Samen met zijn zoon Adrien, runt Pierre een microscopisch klein wijngoedje in Meursault. Het is nog geeneens één hectare. Zijn wijnen mogen slechts ‘Bourgogne’ heten. De percelen liggen namelijk net buiten de chique appellations van Puligny Montrachet en Meursault.

Links de miniscule oogst 2016, rechts 2017

Eén keer per jaar maken we vanuit Italië een stop in Meursault. Dan mag ik mijn gereserveerde hoeveelheid flessen ophalen. Nu is dat 2016, want alle wijn blijft minimaal twee winters op vat. Pierre en Adrien hebben lak aan het appelation-systeem. Elk jaar bewijzen ze weer dat ze van druiven van ‘bescheiden’ komaf met noeste arbeid, hele grote wijnen kunnen maken. Veel beter dan de meeste bourgognes met voorname etiketten en stratosferische prijzen.

‘Italië is groot in rode wijn, wij maken de beste witte wijn’, legt Pierre mij uit. Ik kan het alleen maar beamen. Als dank voor mijn jaarlijkse toelage heb ik een paar flessen rood uit Italië meegenomen. Ook van een man die pas op latere leeftijd serieus wijn is gaan maken; Lodovico Isobella della Croce was eerst topadvocaat in Milaan. Pierre was decennia lang sommelier in Parijs. Zij tonen aan dat je nooit te oud bent om wijn te maken.

Dus waarom ook niet in Ponti? Nu staat er tarwe of maïs op ons land. Die wuivende tarwe is best mooi, maar die maïs is niks an. Pierre adviseert wit; ‘Dat is makkelijker dan rood, eventueel kun je Merlot proberen’. Agnes wil wit. Ik wil rood, het liefst Albarossa, een kruising tussen de ‘mannelijke’ Nebbiolo en ‘vrouwelijke’ Barbera.

Anton en Pierre

Of je wijn kunt verbouwen, hangt af van de ligging en de terra. Eén ding is zeker, vroeger werd er wel wijn gemaakt. De ‘botti’ (vaten) in onze kelder en de pers in de tuin getuigen daarvan. Maar dat was bocht. Zure Barbera die uitsluitend de oude generatie nog aan kan. Maar, zou het ooit mogelijk zijn zoiets moois, als van Pierre te maken? Binnenkort komt Luca van Isolabella della Croce ons land inspecteren. We wachten in spanning af.

P.S. We zijn weer in Rotterdam, heb je zin in een proeverijtje van de wijnen van Pierre? Je bent welkom!

Mai un momento noioso (Never a dull moment)

‘Woeha, Woeha, Whewhe, Huuhuu, Blubblub, Woeha!’ Het is mijn 90-jarige vader. Hij betreedt voor het eerst ons zwembad. Mijn vader slaakt wel vaker ongecoördineerde kreten. Het klinkt vaak angstaanjagend, maar er is zelden iets aan de hand. In Hotel van der Werff (Schiermonnikoog, 2007) dacht de ganse eetzaal dat zijn laatste uur had geslagen. De tafel naast ons liet spontaan alle bestek uit handen vallen. Het werd doodstil in de eetzaal. Alle gasten keken richting onze tafel. Mijn moeder en ik stellen dan iedereen weer gerust. Er hoefde geen helikopter te komen!

Zo leek het nu ook. Niks aan ’t handje. Totdat mijn vader rondjes onder water ging draaien en eigenlijk niet meer boven kwam. Met kleren en al sprong ik in het water en hees Pa op de kant. Het was kantje boord. Snel rende ik naar binnen om Ketel 1 uit de diepvries te halen. Na een ferme slok van de vertrouwde Hollandse borrel, knapte hij gelukkig zienderogen op.

Pa (Frank) & Ma (Barbara)

Om Pa verder gerust te stellen, zijn we ’s avonds gaan nossen. Nossen is een oud spelletje met dominostenen uit zijn Leidse studententijd. Je moet steeds zeven maken. Dus de twee aan de vijf, vier aan de drie, etc. Tijdens het spel gaf Pa toe, de schoolslag al tien jaar geleden verleerd te zijn. De ouderdom komt met gebreken. Niet altijd fijn, maar ‘looking on the bright side, never a dull moment’!

Dag twee van het bezoek van mijn ouders ben ik aan de beurt. Tijdens het eten sloeg Agnes opeens wild om zich heen totdat ik een pijnlijke steek op mijn borstbeen voelde. Ik was gestoken door il calabrone, een hoornaar. Dat doet nog een beetje meer pijn dan una vespa, een wesp. De dag daarna direct de Vespa man gealarmeerd. Kordaat roeide hij het zooitje uit.

De laatste dag is het bonte avond. Onze vicini Pasquale en Lidia zijn er ook bij. Pasquale feliciteert mijn moeder met haar gezegende leeftijd. Hij heeft ook 81 jaar. Onze lieve buurtjes komen oorspronkelijk uit Basilicata en Puglia, Zuid-Italië. Daar zijn ze net zo klein als die huisjes. ‘Hij past in mijn broekzak’ zegt Lidia over haar man Pasqualino. En dat klopt wel. Ze is zeker niet groter, maar heeft genoeg volume om haar mannetje te kunnen verstoppen.

image_558642819711447
Lidia & Pasquale en Agnes

Het werd een genoeglijk samenzijn. Gezien de laatste dagen kon het natuurlijk niet alleen gezellig blijven. Bij het afscheid nemen ging Lidia onfortuinlijk onderuit. Gelukkig kon ik nog net haar val breken. Deo Volente doen we het volgend jaar dunnetjes over. Wel onder een ander gesternte.

P.S. We zijn opzoek naar nieuwe buurtjes. Het huis van Pasquale en Lidia is te koop!
Meer info via AgnesWarntjes@outlook.com.

Mauro e le sue sei figlie (Mauro en zijn zes dochters)

‘Ik ben Mauro, Mauro met de zes dochters’. We schudden hem hartelijk de hand. Hij zit er ook mee. Telkens ontsnappen zijn koeien weer. Mauro laat zijn koeien buiten grazen. Dat is op zich al bijzonder. De meeste Italianen nemen de moeite niet. Koeien blijven hier op stal. Met goed hekwerk hebben ze dan ook weinig ervaring. Een lullig touw gespannen op paaltjes moet ze in het gareel houden. Er was al snel een slim stiertje die dat door had. Eerst ging hij nog alleen op pad. Nu volgt de hele kudde, een heerlijke bonte verzameling van kalveren, vaarzen, pinken en koeien.

Buren bellen bezorgd op. Ze vrezen voor hun druiven, appelen en peren. Het laag hangend fruit is een makkelijke prooi voor Mauro’s kudde. Als de kudde zich te goed doet aan de maïs, zien we opeens een hoop leuke jonge meiden in het veld. Samen met de boerin roepen zij de kudde tot de orde. Er komt geen boerenknecht aan te pas! De zes dochters variërend van 10 tot 18 jaar, hebben voldoende power om het koevolk herwaarts te wijzen. De rust is weder gekeerd op het land. Maar niet voor lang.

Als ik een grote vlaai ontwaar op het terras aan ons zwembad begin ik me ook zorgen te maken. Het doet me denken aan de kinderklassieker ‘De koe die in het water viel’. In mijn jeugd stukgelezen en daarna nog 20 jaar aan toeristen verkocht bij Victoria Gifts, mijn voormalige souvenirhandel in 020. De maker van deze vlaai komt echter niet in Gouda aan. Hier is ’t meestal geen happy end…

De koe die in het water viel

We zijn verheugd als Mauro komt kennismaken. Met buren en boeren wil je graag in vrede leven. Het is goed te zien dat hij net zo bezorgd is als wij. Mauro lijkt op Jan Wolkers, maar dan nog een kop groter. Hij had ook een verward schrijver kunnen zijn. Zijn openingszin heeft inderdaad iets dichterlijks: ‘Ik ben Mauro, Mauro met de zes dochters’.

Als wij de foto’s van de avontuurlijke koe laten zien, zijn de dochters er als de kippen bij. Ze willen allemaal een kopie op hun iphone. We wisselen onze nummers uit voor whatsapp. Inmiddels staan de koeien op een goed omgrensd veld, dankzij de ragazze. De ooit zo gewenste boerenzoon wordt volgens mij niet meer gemist.

Il soggiorno (Das Wohnzimmer)

Agnes en ik kennen elkaar uit de Witte Aap. Café de Witte Aap was in 2007 hot. Het was de tijd van de illegale feestjes van Aziz en Manuela. Aziz was toen de gedoodverfde opvolger van party-goeroe Ted. Manuela was chefkok bij Toko 94. Alle leuke feestjes vonden binnen plaats. Op de Witte de With was nog geen terrastafeltje te bekennen.

Net zo spannend was het ‘Wohnzimmer‘ concept van Martin Roedolf. In lege ruimtes werden kamertjes ingericht met ouwe meuk uit vervlogen tijden. Agnes hielp eens bij zo’n feestje en ik ging mee. Af en toe verstopte ze zich achter een staande schemerlamp. Ze speelde ‘hard to get’. En met succes. Een paar jaar later startten we samen ‘Anno 1867’, onze B&B aan de Eendrachtsweg.

lounge_5

Anno 1867 was eigenlijk één grote 19e-eeuwse Wohnzimmer. Een heerlijk huis met een ouwe ziel. Maar aan alles komt een end. Het afscheid nemen was niet gemakkelijk. Gelukkig is het oude huis in goede handen. Ebru laat er geen gras over groeien. Ze verbouwt overtuigend en met liefde.

In Ponti hebben we de Wohnzimmer weer opgebouwd. Tante Bets hangt nu bij het zwembad. Nog nooit heeft ze zo mooi gehangen. Het is haar gegund. Generaties lang lag ze op stoffige zolders. Ze was vergeten. Nu straalt ze weer. Ze geniet zichtbaar van dit uitzicht.

Uitzicht op A&A (2)

Deze week hebben we André en Zed op bezoek, broer en neefje van Agnes. André komt ons helpen met behangen. Een klusje dat ik niet samen met Agnes doe. Daar heb ik een goede reden voor. Mochten we het wel samen doen, dan is de kans groot dat één van ons achter het behang wordt geplakt. En ik zou de ‘Lul de Behanger’ zijn. Italianen kunnen en willen niet behangen. Ik ook niet. Agnes en André samen wel. Dank je wel André!

IMG_3149

La piscina (Het zwembad)

‘Ecco, een fles champagne voor als het zwembad klaar is’!
Mario Adorno komt even naar de vorderingen kijken met z’n kleinzoon. Hij is de vader van Daniele, onze elektricien. Een reus van een man met altijd een glimlach op z’n gezicht. We kijken uit op zijn wijngaarden. Hij overhandigt ons een fles ‘Mario Champagne’. Ter inzegening.

Mario Champagne San Martin

Overal in het dorp vragen ze hoe het met het zwembad gaat. Bij de slager, de kruidenier en natuurlijk de Pro Loco, de dorpskroeg. Dat is ook niet zo gek. De helft van het dorp werkt mee. Ze vinden het allemaal prachtig wat die Olandesi daarboven aan het maken zijn, een enorme ‘infinity pool’! Ook uit onverwachte hoek is er belangstelling…

La mucca

Het was lang wikken en wegen. Hoe groot, hoe diep, zout of chloor, welke tegels en welke kleur? Mijn Tilburgse vriend Wim vond dat ik het groots moest aanpakken. Een zwembad moet Diep, Voornaam en Lang zijn, net als de Rotdog van Hans Worst; Dik, Vet en Lekker. Geen gepiel in de marge. Voor Wim is het alles of niets oftewel ‘Ut kòst wèl wa, mar daor betòlde dan ok vur’.

Het bad is klaar! Alleen nu nog water. Dat is even een probleem. We kunnen de tuinslang er niet inhangen. Te belastend voor het dorp. Twee dagen en elf tankwagens later is het bad vol. Nog niet alles is af, maar we kunnen erin!

Waar ik vooral van geniet, is het bad vol spetterende jeugd. Ik word zelf ook een beetje kinds. ’s Nachts droom ik van SpongeBob. Dan heb ik zijn huis – een Ananas – gekocht. Die staat in het diepe op de bodem van het zwembad. Ik wil ook nog zijn vrienden Octo en Patrick erbij. En natuurlijk mag het restaurant ‘de Krokante Krab’ niet ontbreken.

SpongeBob
In werkelijkheid heb ik alleen een dolfijn (Dolphin), een stofzuiger voor je zwembad. De dolfijn beweegt als een maanverkenner uit de Apollotijd. Vincenzo Bonifacio -de zwembadman- raadt ons af om het werk van de dolfijn te bestuderen. ‘Daar is geen touw aan vast te knopen, het ding tart elke logica’.

Er ontbreekt slechts nog één ding. La luce, het licht. Daniele zou vanmiddag komen. Gewoon geduldig blijven. Dat wordt beloond. Om kwart voor zes knutselt hij de laatste loodjes in elkaar. Vanavond voor het eerst zwemmen bij nacht. Divino!

IMG_3005

Agosto (Augustus)

Het is een fabel dat alle Italianen de hele maand Augustus op vakantie gaan. Behalve 15 augustus, dan is het Ferragosto. Dan is werken ook echt verboden. Op bevel van keizer Augustus. In de wijde omgeving is er zelfs geen zagende noch maaiende boer te horen.

In de week rond 15 augustus wordt er wel hard gewerkt aan de ‘Sagra’. Een groot eetfestijn waar je met wildvreemden aan lange tafels zit. Iedereen is welkom, ook toeristen. Je sluit gewoon aan in de rij en wacht tot er een plekje vrijkomt. Het eten is Italiaans goed. In Roccaverano hadden we zelfs varken aan het spit. Met veertig man staff, van 8 tot 88 jaar, is alles tot in de puntjes georganiseerd. Moeiteloos worden er voor een paar honderd man vijf gangen (antipasto, primo, secondo, robiola, dolce) uitgeserveerd.

SagraRoccaverano2

Dat moet in Rotterdam ook kunnen, dacht Donatella! Donatella Civile geeft Italiaanse les in Rotterdam. Van Donatella krijg je zin in Italië. De organisatie van de eerste Rotterdamse Sagra* lijkt me dan ook in goede handen!

Iemand die de traditie van augustus nog altijd koestert is Angelo Betti. Ik kom al 25 jaar op dit legendarische adres aan de Schiekade. Steevast is hij de eerste twee weken van augustus gesloten. Basta Così! Dan gaat famiglia Betti naar Crasciana in de bergen van Toscane. Nog steeds kom ik er voor de pizza ‘zucchini’ (kaas, geen tomaten, courgettes, ontbijtspek). Die is nergens anders te krijgen. Zelfs in Italië niet. De Italiaanse ‘pancetta’ kan overigens niet tippen aan onze ontbijtspek.

Ga met Italianen niet in discussie over de ideale pizza. Er is er geen één die hetzelfde deeg gebruikt en ze hebben allemaal gelijk. Onze favoriet hier, is die van Frankino in Loazollo. De bodem is extreem dun en krokant. Hier zie je geen borden met opzij geschoven korsten.

Een andere fabel is dat Italianen geen degelijk bouwwerk afleveren. Het drama in Genua spreekt dit misschien tegen en wellicht hebben we geluk gehad, maar ons bouwteam onder leiding van GianMaria is een schoolvoorbeeld van ‘niet lullen maar poetsen’. Elke verbouwing wordt hier begeleid door een geometra (bouwkundig ing.) zodat je verzekerd bent van een degelijke constructie. Met 37 graden werken ze ook, zelfs op zaterdag en….. na 1 augustus werken ze gewoon door!

GianMaria

Wij hadden allang de hoop opgegeven om in 2018 een zwembad te realiseren. De hevige regenval in mei had de bouw een maand vertraagd. Pas op 25 juni arriveerde de eerste graafmachine. Ze zouden nooit meer klaar zijn voor 1 augustus. En dan wordt het eind september. En ’t is weer voorbij die mooie zomer…
Tenminste, zo dachten wij. Dus volgende week toch: La Piscina!

* De Rotterdamse Sagra op zondag 16 september, aan de Hoogstraat, 13:00 uur. Natuurlijk al uitverkocht!   www.derotterdamsesagra.nl

(foto 1 en 2 met dank aan Marielle Bleekrode)

La Palma di René (De Palmboom van René)

img_3085Vandaag kreeg ik een zelfgekweekte palmboom van René. René Gaillet is een schat van een man. Hij is een Zwitser en woont aan de overkant van het dal in zijn Casa di Palma. Hij is al 78, maar loopt nog als een gems. Hij kent alle ’Pontesi’ van het dorp. Wekelijks brengt hij ons op de hoogte van de laatste nieuwtjes. Na 10 jaar is hij al behoorlijk geïntegreerd. Tijdens het laatste dorpsfeest mocht hij weer meelopen in de optocht. Weliswaar nog niet als edelman, maar wel als monnik. Hij was zo trots als een pauw. Ik noem hem altijd ‘Re-nè’, gelijk de legendarische barman van ‘Allo ‘Allo. Geen idee waarom. Net als ‘Good Moaning’ van Officer Crabtree (*). Iets dat je nooit meer kwijt raakt.

Palmbomen zijn eigenlijk niet van deze streek. Ze geven echter zo een onweerstaanbaar vakantiegevoel dat je ze tegenwoordig op de gekste plaatsen tegenkomt. Vaak leiden ze een armetierig bestaan, vooral in Rotterdam. Er is één uitzondering, het hoekpand aan de ‘s-Gravenweg dat volledig is omgeven door enorme palmbomen. De eigenaar tart hier al jaren alle weergoden. Ik gun hem dan ook van harte deze tropische zomer.

Onze gasten in Italië raden wij altijd aan om via Genua te reizen. Het is er net zo heerlijk rustig als Rotterdam Airport en als je aankomt wordt je verwelkomt door wuivende palmbomen. De opgeknapte haven van Genua – Porto Antico – voelt aan als Rotterdamse wederopbouw. Net als Turijn is het een no-nonsense werkstad. Rotterdammers voelen zich er direct thuis. Je kan natuurlijk ook (goedkoop) op Milaan vliegen, maar dat is net Schiphol.

img_3086Vanochtend bezochten we het lokale ziekenhuis in Acqui Terme. Het was niks bijzonders, alleen bloedprikken. Net als het Franciscus ligt het hospitaal naast een golfbaan. En ook bij ‘l’Ospedale’ werden wij bij de ingang verwelkomt door een palmboom. Binnen aan de bar kregen we vervolgens een heerlijke caffè. Ook al zou je ziek zijn, je krijgt in deze omgeving nauwelijks de kans je ziek te voelen.

Ik ben in mijn nopjes met mijn palmboom, mijn allereerste palmboom. Hij gaat zeker een mooi plekje bij het zwembad krijgen. Mijn palmboom heeft de goedkeuring van onze vicini Pasquale & Lidia. Eerder had ik nog het idee om Toscaanse cipressen aan te planten. Pasquale maakte me al snel duidelijk dat dit een onzalig idee was; ‘I cipressi sono alberi per un cimitero!’. Begrafenisbomen dus. Nooit bij stil gestaan.

(*) Tijdens onze laatste pub quiz in Café de Gouden Leeuw in Oud IJsselmonde kregen wij de vraag; Hoe heet de agent in ‘Allo ‘Allo die altijd binnenkomt met “Good Moaning”? Antwoord: Officer Crabtree. Altijd handig om zulke kennis paraat te hebben.

Ponti, Ponti, Ponti!

Pon-ti, Pon-ti, Pon-ti! Elke keer als we weer een nieuw huis hadden gezien in Italië begon Agnes opnieuw; Pon-ti, Pon-ti, Pon-ti! Alle huizen die we zagen konden volgens Agnes niet tippen aan het eerste huis, het huis in Ponti.

Onze zoektocht naar een huis in Italië was door mij minutieus uitgezet. Via diverse makelaars had ik voor twee weken lang afspraken gemaakt in Piemonte en Toscane. We begonnen in het Noordwesten bij Piemonte en daalden dan af in Toscane. Centraal Toscane viel het eerst af. Toen we vooraf aan een bezichtiging daar om “due caffè” vroegen, kregen we de wedervraag “Two Americano”? We hadden gegeten en gedronken.

Noord Toscane is leuker, zeker in de buurt van Barga. Alle huizen die we daar zagen waren smaakvol verbouwd door Britten. Niks mis mee, maar ‘te af’. Het aantrekkelijke van Piemonte is dat de verkopers nog vaak Italianen zijn die daar al generaties lang hebben gewoond. De huizen leven en zijn nooit af.

Huizenjacht in Italië gaat nooit alleen met de makelaar. De eigenaar is er altijd bij. Dat was wel even wennen. En zeker als alle luiken dan dicht zijn, is het best moeilijk alles naar waarde in te schatten. Agnes had de potentie van huis nr. 1 al snel in de smiezen, maar ik was zelfs na een tweede bezichtiging (met de luiken open) nog steeds niet overtuigd.

ponti-aceto-balsamico-di-modenaTot er een paar wonderlijke ‘toevalligheden’ plaatsvonden. Op allerlei plekken liepen we de eigenaren Gigi en Luciana tegen het lijf. Het werd soms zelfs wat gênant. Toen ik Luciana weer zag in de Bennet (de lokale Albert Heijn) verstopte ik mij tussen de schappen. Ik zat met mijn neus tussen de azijnflessen en bestudeerde de etiketten. Met koeienletters stond daar ‘PONTI dal 1867’. En ineens wist ik het. Het kon niet anders zijn dat Ponti 1867 de natuurlijke opvolger werd van ‘Anno 1867’, onze B&B op de Eendrachtsweg in Rotterdam!

Op 20 december 2016 zaten we bij notaris Barassi in Milaan en werden we de trotse bezitter van een originele Pietra boerderij met zeven hectare land in de heuvels rond Ponti (*). We reden de dag daarna direct door om voor het eerst Kerst en Oudjaar in Italië te vieren. Toen we aankwamen stond de thermometer op 3 graden. We waren straal vergeten dat er helemaal geen centrale verwarming was. Met twee open haarden en straalkacheltjes piekten we 17 graden tijdens Kerstnacht. We vonden het heerlijk warm.

(*) Ponti is een dorp van 632 inwoners, ruim een uur rijden van Turijn en een klein uurtje van Genua, midden tussen de wijnheuvels van de Langhe en de Monferrato. Het gebied is sinds 2014 Unesco werelderfgoed. Sindsdien zijn er meer toeristen die het ‘geheim van Piemonte’ ontdekken. Journalist Rik Rensen schreef een boek over het Geheim van Piemonte. Zijn laatste boek “Puur Piemonte” is ook een aanrader.